İNFERTİLİTE( KISIRLIK) NEDİR?
Korunmasız ve yeterli sıklıkta ilişkiye rağmen bir yılın sonunda gebelik oluşmaması durumuna infertilite (kısırlık) denir. Çiftlerin yüzde 85’i bir yıl içerisinde, yüzde 93’ü iki yıl içerisinde gebelik elde eder. Geriye kalan grup infertil olarak kabul edilir ve yardımla üreme tekniklerine ihtiyaç duyarlar.
Yani kabaca toplumun %15-20’sinde infertilite problemine rastlamaktayız.
İNFERTİLİTE SEBEPLERİ
Günümüz teknolojisinde infertil çiftlerin yüzde 85-90’ında gebeliği engelleyen faktör tespit edilebilir. Bunların yaklaşık yüzde 40’ı kadın kaynaklıyken yüzde 40’ı erkek kaynaklıdır. Geriye kalan yüzde20’lik grupta tüm parametreler normaldir ,yani bu gruptaki çiftlerde şu andaki bilgilerimizle elle tutulabilir bir nedene rastlamamaktayız. Bu duruma “sebebi açıklanamayan infertilite” denir.
Tüp bebek tedavilerinde başarıyı etkileyen en önemli faktör kadın yaşı ve kadının yumurta rezervidir. Özellikle 38 yaş üstünde kadınlarda rezervdeki yumurta sayısı,kalitesi ciddi olarak azalmaya başlamakta; 40 yaş üzerinde tüp bebek ile bile gebelik oranları %30lara düşmektedir. Şu anda kabul edilen kriterlere göre 45 yaş kadınlarda (bazı istisnalar dışında) tedavilerle gebelik elde edebilmek için tavan yaş olarak kabul edilmektedir. Kadın kaynaklı sorunların bazıları, tüp bebek tedavisi öncesi cerrahi operasyon gerekliliği doğurabilirken bazı problemler de uygulanacak tedavi protokolünü değiştirebilir. Örneğin rahim içinde doğumsal olarak ya da daha sonradan edinilmiş bozukluklar önce cerrahi olarak düzeltilip sonrasında tedaviye başlanır,ya da kadının yumurtalık rezervinin yaşına göre beklenenden daha az ya da daha fazla olması durumlarında tedavi protokolleri ve ilaç dozları ona göre ayarlanacaktır.
Kadın Kaynaklı Sebepler
- Tüplerin kapalı olması, hidrosalpenks( tüplerin iltihabı)
- yumurtlama bozuklukları, polikistik over sendromu
- rahim ve rahim ağzı bozuklukları, rahim içinde doğumsal olarak perde bulunması
- Hormonal ve metabolik sorunlar, tiroit fonksiyon bozuklukları
- Endometriozis ve çukulata kistleri
- Karın zarı problemleri, geçirilmiş operasyonlara bağlı yapışıklıklar
- İlerlemiş kadın yaşı
- Vajinismus
Erkek Kaynaklı Sebepler
İnfertil çiftlerin yüzde 30-40’ında tek neden erkek kaynaklıdır. Yüzde 10-15’inde ise kadın kaynaklı problemlere eşlik eder. Semen analizi infertilite tetkiklerinin en temel ve yol gösterici basamağıdır.
- Sperm sayısında veya sperm hareketindeki problemler
- Sperm şekil bozuklukları
- Sperm olmaması( Azospermi)
- Sperm taşıyıcı kanallardaki tıkanıklık, kanalların olmayışı
- Ereksiyon veya boşalma problemleri(retrograd ejekülasyon)
- Hormonal nedenler
- Genetik sebepler
- Varikosel
Sebebi belli olmayan infertilite (kısırlık) nedir?
Korunma olmaksızın düzenli ilişkinin ardından çiftler bebek beklemektedirler. Bir yıl kadar rutin bekleyişten sonra akıllara sağlık problemleri gelmektedir. Daha çok kadın yaşı 35 üstü ise bu süreyi azaltıp altı ay sonra infertilite (kısırlık) ile ilgili araştırmalar başlatılabilir. Gebelik için ilk ve en önemli şart çiftlerin düzenli olarak cinsel birlikteliğidir. Yumurtlamanın olacağı günler çiftleşmenin olması ve kaliteli spermce yumurta hücresinin döllenmesi gerekir.
Spermlerden yalnızca bir tanesi dölleme olayını gerçekleştirebilecek ve bu yumurtanın dış çeperi artık diğer spermlerce aşılamayacaktır. Ancak bu kadar sistemli olan bebek oluşumu için her şeyin yolunda olması gerekir. Anne aydına ait kısırlık sorunları ve baba adayına ait kısırlık sorunları eşit oranlama ile birlikte seyretmektedir. Bazı vakalarda her iki cinse ait infertil problemler olabilmekte ve bu durumda eş zamanlı tedavi metotları başlatılmaktadır. Geriye kalan bir grubu ise nedeni açıklanamayan infertilite (kısırlık) kapsamaktadır.